Әлеуметтік желілерді танымал ету, дағдарыс жағдайларының жиілігін күшейту, инфлюенсер-маркетингтің өсуі Қазақстанда соңғы жылдары диджитал агенттіктерінің қызметтеріне сұраныстың артуына әсер етті. Диджитал агенттіктер өз кезегінде белсенді дамып, өз қызметтерін нарыққа ұсына бастады.
Change PR Kazakhstan компаниясы Қазақстан Республикасының Қоғаммен байланыстар жөніндегі Ұлттық қауымдастығының қолдауымен осы жылдың маусым айында digital нарығының ағымдағы жай-күйін зерделеу, сондай-ақ нарық көлемі бойынша да, оның үрдістері мен трендтері, проблемалары мен күтулері бойынша да digital мамандарының болжамдарын алу мақсатында қазақстандық digital агенттіктер арасында сараптамалық сауалнама жүргізді. Сауалнама барысында 25 digital агенттіктеріне сұрау жүргізілді.
Сауалнама келесі зерттеу сұрақтарына жауап алу мақсатында жүргізілді:
1) Елдің digital нарығын дамыту агенттіктерінің digital болжамдары мен күтулері қандай?
2) Digital агенттіктері қандай қиындықтарға тап болады?
3) Қазақстандық digital нарығында қандай даму трендтері басым болады және қандай қызметтер көбірек сұранысқа ие?
Нарықтағы ахуал
Сауалнамаға қатысушылардың жауаптарына сәйкес, Қазақстанда диджитал қызметтер нарығын дамыту үшін жағдай жалпы жағымды
2019-2020 жылдары digital қызметтерінің қазақстандық нарығының көлемі туралы сұраққа жауап бере отырып, респонденттер нарықтың өсуін күтетінін атап өтті – 88% (пайыздық арақатынастағы ұлғаю көлемі әр түрлі, 10% – дан 40% – ға дейін көрсетілген), респонденттердің 12% – ы ол қысқарады деп санайды.
Digital саласындағы ахуалды болжай отырып, сауалнамаға қатысқандардың 68% – ы 2019-2020 жылдардағы жағдай жақсарады немесе әлдеқайда жақсарады деп болжайды, 16% – ы жағдай өзгермейді деп санайды, ал респонденттердің 12% – ы нарықтағы жағдайдың нашарлайтынына сенімді.
Жалпы, респонденттердің 40% – ы қазіргі уақытта digital-дағы ахуал бейтарап деп санайды, 36% – ы ахуал жақсы немесе өте жақсы деп санайды, ал 20% – ы нарық күрделі немесе өте күрделі күйде деп санайды.
Сауалнамаға қатысқандардың 80%-ы компаниялар аутсорсингтік digital қызметтерінің шығындарын қысқартпайды деп санайды, 16% – ы қысқарту сөзсіз деген пікірде. Сонымен қатар, 4% бұл сұраққа жауап беруді қиынға санады.
Сауалнамаға қатысушылар сонымен қатар мамандардың сұранысы туралы өз болжамдарымен бөлісті, керісінше, 2019 жылы мамандардың digital қызметтеріне қажеттілік азаяды немесе артады. Сауалнамаға қатысушылардың 76% – ы қысқарту күтілмейді деп жауап берді, ал 16% – ы қысқартудың сөзсіз екеніне сенімді. Респонденттердің жауаптарының жалпы оң көзқарасы және жоғары бағалауына сүйене отырып, тұтастай алғанда, диджитал қызметтері нарығының даму перспективаларына сенімді ұялатады деп болжауға болады.
Қиындықтар
Сауалнамада агенттіктің диджиталының алдында тұрған қиындықтарды анықтауға арналған бірқатар сұрақтар болды. Қазақстандық digital агенттіктерінің алдында тұрған сын-қатерлер туралы сұраққа жауап бере отырып, респонденттер шектеулі бюджет, сондай-ақ көрсетілетін digital-қызметтердің тиімділігі неғұрлым өзекті сын-қатерлер болатынын атап өтті (52%). Басымдықтарды теңестіру (48%), инвестицияларды қайтаруды қамтамасыз ету (48%) және көрсетілетін қызметтердің нәтижелерін өлшеу (36%) digital мамандарының алдында тұрған ең басым міндеттер тізіміне енгізілді.
Сонымен қатар, диджитал мамандар өз клиенттеріне «шағымданды»: 16% – ы клиенттердің алдында тұрған жұмыс пен міндеттерді толық түсінетіндігін, сауалнамаға қатысқандардың 44% – ы олардың тапсырыс берушілері ішінара түсінеді деп санайды, ал 40% – ы клиенттер тапсырмалар мен жұмыстардың ерекшеліктерін түсінбейтіндігін атап өтті. Клиенттерді digital-құралдармен оқытуға қатысты респонденттердің тең саны өз клиенттерін оқытады (44%) немесе ішінара оқытады (44%), ал 8% клиенттерді оқытпайды деп жауап берді. Сонымен қатар, тапсырыс берушілер қойған міндеттердің барабарлығына қатысты сауалнамаға қатысқандардың 36% — ы бұл сирек кездеседі деп санайды, 32% – ы кейде 24% – ы тапсырмалардың барабар екенін және респонденттердің 8% – ы әрқашан барабар тапсырмаларды алады деп санайды. Сонымен қатар, digital саласындағы бюджет тапшылығына қатысты сауалнамаға қатысқандардың 48% – ы оны бастан кешіреді деп санайды, бірақ кейде ғана, ал 40% – ы әрқашан деп жауап берді. Тек 8% – ы бюджетпен ешқандай қиындық көрмейді.
Сонымен қатар, респонденттер digital агенттіктері өз бизнесін қалай дамытатыны туралы өз пікірлерімен бөлісті. Респонденттердің 76% – ы клиенттерді үнемі іздейтіндіктерін, 52% – ы ұсынылатын қызметтердің ауқымын кеңейтіп, 52%-ы шығындарды азайтып, оңтайландырып, 44% – ы қолданыстағы клиенттерді ұстап қалу бағдарламаларын әзірлеп, 36% – ы өз қызметтерін тар мамандандыратынын айтты.
